اهمیت روابط تجاری خارجی برای اقتصاد دولت را بهسختی میتوان دست کم گرفت. کشور ایران بهعنوان تأمینکنندۀ کالا و خدمات به بازار بینالمللی، تواناییهای خود را به تمام جهان نشان میدهد و خود را بهعنوان یک شریک قابلاعتماد نشان میدهد که کشورهای دیگر میتوانند با آن روابط طولانیمدت ایجاد کنند. پس ارسال محصول صادراتی ایران، کالاها و خدمات از یک کشور به کشور دیگر اشاره دارد و اساساً به معنای خروج یک کالا یا خدمت ملّی به مقصد کشور دیگری است. با این حال، دولتها باید مراقب باشند، تصمیمات آگاهانه بگیرند و تراز تجاری را حفظ کنند. به عبارت دیگر، صادرات ایران دارای مزایایی به شرح زیر است:
- باعث تحریک تولید کالاها، کارها و خدمات میشود؛
- روند توسعۀ اقتصادی و رشد تولید داخلی را تسریع میکند؛
- منبع درآمد است؛
- موقعیت پول ملّی را تقویت میکند.
محصولات صادراتی ایران چیست؟
انواع محصولات صادراتی ایران را میتوان به دو قسمت تقسیم کرد: محصولات صادرات نفتی و محصولات غیرنفتی. در سالهای اخیر، سیاستهای دولت بر پایۀ افزایش صادرات محصولات غیرنفتی بوده است تا دیگر به محصولات نفتی وابسته نباشیم. به همین دلیل، در ادامه، به معرفی بهترین و مهمترین محصول صادراتی ایران میپردازیم.
محصولات و مشتقات نفتی و شیمیایی، کالاهای مهم صادراتی
محصولات و مشتقات نفتی و شیمیایی از کالاهای مهم برای صادرات ایران است که سهم زیادی را به خود اختصاص داده است.
- میعانات گازی
میعانات گازی بهعنوان یکی از محصولات صادراتی ایران در سال 97 رتبۀ یک را به خود اختصاص داده است و از مهمترین کالاهایی است که صادر میشود.
- روغنهای سبک و فراوردههای آن به غیر از بنزین
از دیگر محصولات صادراتی ایران که حدود یکسوم از مجموع صادرات را با اخذ رتبۀ دوم، به خود اختصاص داده است، روغنهای سبک و فراوردههای آن به غیر از بنزین است.
- پلیاتیلن گرید فیلم
پلیاتیلن گرید فیلم را میتوان بهعنوان یکی از مهمترین محصول صادراتی ایران در نظر گرفت که رتبۀ سوم را در بین کالاهای صادراتی ایران به خود اختصاص داده است.
- پروپان مایع
پروپان مایع را میتوان بهعنوان یکی از محصولات صادراتی کشور نامید که در بین تمامی فراوردههای نفتی و غیرنفتی صادراتی، رتبۀ چهارم را دارد.
- متانول
از سال 97، متانول در ردۀ مهمترین محصولات صادراتی ایران قرار گرفت و در ردۀ پنجم ایستاد.
صادرات مواد معدنی و مصالح ساختمانی
فعالیت کشور ایران در زمینۀ تولید و صادرات انواع مواد معدنی و مصالح ساختمانی، چشمگیر بوده است. انواع محصول صادراتی ایران، خاک سرخ، سنگ گچ، سنگ روی، کرومیت، شن و ماسه، سنگ مس، سنگ آهن، سرامیک، نمک طعام، سیمان و … در طی سال به کشورهای دیگر ارسال میشود که میزان درآمد و سود حاصل از صادرات این محصولات قابل توجه است. مصالح ساختمانی مختلف مانند کاشی، سرامیک، آجر، سنگ، گچ و … از محصولاتی هستند که در سال 96 از کشور ما به کشورهای همجوار مانند عراق، ترکیه، امارات و افغانستان صادر شد.
صادرات محصولات کشاورزی و دامی
کشور ایران با وجود زمینهای کشاورزی متعدد و خاک حاصلخیز، یکی از کشورهای پیشتاز در صادرات انواع محصولات کشاورزی و دامی است. انواع میوههای خشک و تازه، مانند سیب، هندوانه، انگور، انجیر، انواع سبزیجات، زیره، ماهی، پسته، میگو، خاویار، پوست و چرم و زعفران، از مهمترین محصولات صادراتی ایران است که سود زیادی را برای اقتصاد کشور به همراه دارد.
کالاهای سنتی و صنایع دستی
کالاهایی مانند انواع گلیم، فرش، سفال، قلمکاری، مسگری و … از مهمترین صنایع دستی و تقریبا مهمترین محصول صادراتی ایران محسوب میشوند که در بین این موارد، فرش ایرانی، بیشترین صادرات را به خود اختصاص داده است. این محصول، به کشورهای مختلفی مانند فرانسه، انگلستان، لبنان، امارات، ایتالیا، سوئیس و … ارسال میشود. انواع دیگر محصولات و صنایع دستی که ایران در بین کشورهای دیگر، رتبۀ خوبی در صادرات آنها کسب کرده است، میتوان به پارچهبافی، حولهبافی، مسگری، قلمکاری، نساجی، گلیم و … اشاره کرد. کشور ایران با وجود اقوام و ملیتهای مختلف در کشور و وجود صنایع دستی متنوع، از بهترین صادرکنندگان محصولات صنایع دستی به کشورهای اطراف است که سود زیادی را برای کشور به ارمغان آورده است.
صادرات ایران، کالاهای صنعتی
محصولات صادراتی ایران که در حوزۀ صنعت، به کشورهای دیگر صادر میشوند، شامل موارد زیر است:
- کاغذ و محصولات کاغذی
کاغذ و محصولات مرتبط با آن، بهدلیل کیفیت بالا و استفاده از مواد مرغوب، از محصولات صادراتی ایران در چند سال اخیر است.
- مبلمان
مبلمان از دیگر محصول صادراتی ایران است که بهدلیل طراحی خاص و استفاده از مرغوبترین چوبها، در بین کشورهای دیگر، طرفداران بسیاری دارد.
- رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی
تلویزیون، رادیو و سایر وسایل ارتباطی را میتوان در دستۀ محصولات صادراتی ایران که به کشورهای دیگر صادر میشود، قرار داد.
- توتون و تنباکو
معمولاً شهرهای شمالی کشور مانند گيلان، مازندران، گلستان، آذربایجان غربی و … مخصوص کشت توتون و تنباکو هستند. این نوع محصولات در کشورهای همسایه، مانند افغانستان، عراق، ترکیه، روسیه و … طرفداران زیاد و بازار خوبی دارد و معمولاً توتون و تنباکوی کشتشده به این کشورها صادر میشود.
- بستنی، شیرینی و شکلات
انواع شیرینیجات و دسرها در بین مردم ایران، چه بزرگ و چه کوچک، بسیار پرطرفدار است و به همین دلیل، شیرینیهای متنوعی را تولید کرده و به عنوان محصولات صادراتی ایران به کشورهای دیگر ارسال میکنند.
- نساجی و پوشاک
صنعت نساجی نیز از جمله صنایعی است که در چند سال اخیر به کشورهای دیگر صادرات دارد.
در لیست بالا تعدادی از محصولات صادراتی ایران را که به کشورهای دیگر صادر میشود، بیان کردیم؛ اما باید بدانید که تعداد محصولات صادراتی ایران بسیار زیاد است.
مهمترین کشورهای واردکنندۀ کالاها و محصولات ایرانی کدام کشورها هستند؟
کشورهایی مانند افغانستان، چین، امارات، جمهوری آذربایجان، گرجستان، پاکستان و ترکیه، انواع محصولات صادراتی ایران را خریداری میکنند.
محصولات کشاورزی صادراتی ایران
همانطور که گفته شد، ایران دارای خاک حاصلخیز و زمینهای کشاورزی فراوانی است که شرایط آبوهوایی مناسب نیز باعث شده است امکان کشت انواع محصولات کشاورزی میسر باشد؛ به همین دلیل، انواع میوهها مانند موز، هندوانه، گوجهفرنگی، پسته و … را کشت کرده و به کشورهای دیگر صادر میکنند.
معمولاً کشاورزانی که به تولید محصولات کشاورزی میپردازند، با هدف تأمین نیازهای خوراکی این کار را انجام میدهند و هدف آنها از تولید، صادرات محصولات کشاورزی نیست. در نتیجه، این موضوع باعث میشود که استانداردهایی که برای تولید و ارسال محصول صادراتی ایران باید رعایت شود، از سوی کشاورز نادیده گرفته شود و بسیاری از محصولات در این میان، از بین بروند.
همانطور که قبلاً گفته شد، محصولات کشاورزی بهعنوان محصولات صادراتی غیرنفتی اهمیت بسیاری در صادرات دارد؛ به همین دلیل، برخی از محصولاتی را که به کشورهای دیگر صادر میشود، لیست کردهایم:
- صادرات پرتقال
معمولاً این میوه را در شهرهای شمالی بهدلیل کیفیت بالای آن کشت میکنند که به کشورهای همسایه، مانند عراق صادر میشود.
- صادرات کشمش
کشمش یا انگور خشک، از محصول صادراتی ایران است که بیشتر از انگور صادر میشود و طرفداران زیادی را به خود اختصاص داده است.
- صادرات صیفیجات
انواع صیفیجات تولیدشده در کشور، بهدلیل کیفیت بالای آن مورد توجه کشورهایی مانند روسیه قرار گرفته است.
- صادرات مرکبات
انواع مرکبات شامل لیمو، نارنگی، پرتقال و … است که همانطور که گفته شد، در شمال کشور کشت میشود و به روسیه و عراق فرستاده میشود.
- صادرات کیوی
تولید کیوی در کشور با کیفیت بالا انجام میشود و از این نظر، ایران رتبۀ هشتم را به خود اختصاص داده است. کیوی نیز همانند سایر محصول صادراتی ایران به کشورهای همجوار مانند روسیه و عراق فرستاده میشود.
- صادرات سیبزمینی
سیبزمینی از جمله محصولات صادراتی ایران در زمینه کشاورزی است که در بین کشاورزان طرفدار زیادی دارد و به مقدار زیاد تولید میشود که مورد استقبال کشورهای دیگر نیز قرار گرفته است.
- صادرات تخمۀ آفتابگردان
طبیعتاً محصولاتی که کیفیت بالایی داشته باشند، مورد استقبال زیادی قرار میگیرند. تخمۀ آفتابگردان نیز از جمله محصولاتی است که هم بهصورت فلهای و هم بستهبندیشده صادر میشود و در هر دو روش، کیفیت بالایی دارد.
- صادرات گندم
گندم نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای اروپایی نیز طرفدار بسیاری دارد و صادرات آن اهمیت خاصی دارد.
- صادرات بادمجان
بادمجان از جمله محصول صادراتی ایران است که هم میتوان در مزارع و هم در گلخانه پرورش داد و در دستۀ صیفیجات قرار دارد و همانند محصولات دیگر مانند فلفلدلمهای، گوجهفرنگی و … به کشورهای همسایه صادر میشود.
- صادرات فلفلدلمهای
فلفلدلمهای که به کشورهای دیگر صادر میشود، دارای کیفیت بسیار بالا و تازگی است که معمولاً بهصورت بستهبندیشده صادر میشود.
- صادرات کاهو
کاهو که خواص بیشماری دارد، چه در داخل و چه در خارج، بهعنوان یک محصول پرطرفدار برای درستکردن سالاد استفاده میشود که بهصورت بستهبندیشده ارسال میشود.
- صادرات میوه و ترهبار
میوههای مختلفی سالیانه به کشورهای همسایه و همجوار صادر میشود که از مهمترین آنها، آلو، زردآلو، هلو و سیب هستند که بهخاطر آبوهوای مناسب و شرایط خاک مرغوب، با کیفیت بالا تولید و صادر میشوند.
- صادرات توتفرنگی
توتفرنگی از میوههای خوشمزه و خوشطعمی است که تولید آن در چند سال اخیر بسیار زیاد شده است و با تولید انبوه، به کشورهای دیگر صادر میشود.
- صادرات سیر
معمولاً حجم زیادی از سیری که در کشور تولید میشود، بهعنوان محصول صادراتی ایران به کشورهای دیگر صادر میشود.
- صادرات سیب
سیب یکی از محصولات صادراتی ایران است که در کشور بسیار تولید میشود و میتوان آن را برای کشورهایی که شرایط مناسب برای تولید سیب ندارند، مانند پاکستان ارسال کرد.
- صادرات هندوانه
صادرکردن هندوانه بهدلیل وزن زیاد و شکل ظاهری آن، دارای شرایط خاصی است و معمولاً کشورهایی مانند روسیه، قطر، امارات و … مقصد این صادرات هستند.
- صادرات خربزه
خربزه از مهمترین صیفیجات و محصول صادراتی ایران است که به کشورهای آلمان، امارات، کویت، عراق، افغانستان و … صادر میشود.
- صادرات انار
انار از میوههای خوشمزه و خوشطعمی است که بهدلیل راحتی صادرات، به کشورهای همسایه صادر میشود.
صادرات خیار
خیار دارای ویتامینهای موردنیاز بدن است که هم در گلخانه و هم در مزارع، تولید شده و به عنوان محصول صادراتی ایران کشورهای دیگر صادر میشود.
نکات پایانی
صادرات و واردات شامل فعالیتهای مربوط به تجارت خارجی، ورود و خروج یا خریدوفروش کالا یا خدمات از یک کشور به کشور دیگر است.
طبق گفتۀ وزارت امور خارجه، صادرات را میتوان در موارد زیر طبقهبندی کرد:
مستقیم: به این معنی که فرایند صادرات، بهطور کامل توسط شرکت صادرکننده انجام میشود؛ یعنی تمام مراحل از جمله مستندسازی، تحقیقات بازار، معاملات مالی و غیره، برای تولیدکننده شناختهشده است.
غیرمستقیم: فروش توسط شرکتی که کالای صادراتی را تولید میکند، انجام نمیشود. بدین معنی که شرکت صادرکننده در هیچ یک از مراحل آن، مسئولیتی در قبال تجارت خارجی محصول ندارد و این کار را به شرکتهای باتجربه در این زمینه، میسپارد.
این فعالیتها تأثیر زیادی بر اقتصاد یک کشور میگذارند که نشاندهندۀ پتانسیل آن در بخش صنعت و همچنین، کاستیهای آن است. بنابراین، صادرات عبارت است از فروش و ارسال محصولات و خدمات از یک کشور به کشور دیگر. بهطور معمول، کشورها، شرکتها یا مؤسساتی که قصد دارند تجارت خود را گسترش دهند، بازار خود را متنوع و از نظر اقتصادی رشد کنند، با نگاه به خارج از کشور، بازارشان را گسترش میدهند.
بازدیدها: 91